Èngyōng 35

Tĭtkèng sī sòlhăk siōng yîgnhêng ê sèngcĭt ci it, sī thongkoè yîgnsim, pengcsiá nn̄g toantiám ciap yîgnciu ê tĭtsoàgn soàgntoāgn.

Èngyōng 34

Kimkoân (plutocracy) sī cĭt qoán koânlĕk hêngsek, i thongkoè zâihù hĕkciá kimcîgn lâi kiànlĭp pēngcsiá yîcsî cèngkoân ê hăphoatsèng.

Èngyōng 33

Céng ê Qígoân (On the Origin of Species) sī 1859 nî csutpán ê Enggí tìzok, zokciá sī Charles Darwin; ce sī i tùi sengbŭt cìnhoà ê koancsăt kiam tùi cìnhoà ê zūjiân soántĕk kicè ê thólūn.

Goâncéng têbŏk:

On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life

Ciŏh Zūjiân Soántĕk ê Tōlí, yăh Sègnmiā tī Sengzûn Thiáuciàn tiong siū Thánhōl Zŏklūi ê Zûnwoăh ê Céng ê Qígoân

Èngyōng 32

Siagnyim sī lâng kap kîtha tōngbŭt ê cĭt qoán kámkak. I ê púncit sī mĭhkiāgn: pauhâm kòlthé, yĕkthé kap qìthé ê cìntōng sól zolsêng ê pho.

Èngyōng 31

Valencia Ôngkok (Valenciagí: Regne de València) ūi tī kólzá ê Iberia Poàntó tangpōl háihoāgn, tāiyok kinájĭt ê Valencia tēqu, sī Aragón Ôngkoan (Aragóngí: Corona d'Aragón, cí Aragón kokông ê sèlĕk hoānwî) ê cĭt hūn. Citê ôngkok tī 1238 nî sênglĭp; tī 1707 nî kiatsok.

Èngyōng 30

• Jiăttāi pōhong Washi tī Huilĭppin yínqí toāzúi, zōsêng siōngbô 436 lâng síbông.
• Kengkoè 18 nî ê kausiap, Rōlsea cèngsek kajĭp Sèkài Bōlyĕk Zolcit.
• Pílīsî kiatsok tùi 2010 nî 4 goĕh khaisí ê qànsiú cènghú sîkî, zolsêng Elio Di Rupo csoathâu ê sin loēkoh.
• Sepangâ ê Jînbîn Tóng tī kokhoē soánkí tiong sènglī, thèoāgn Siāhoē Kanglâng Tóng, ciâgn zò sin ê tosòl cèngtóng.

Èngyōng 29

Kòjînzúgī sī cĭt qoán susióng kiam kètăt théhē, i sól siatsióng ê tiongsim sī kòjîn. Kap kòjînzúgī siongtūi ê lílūn théhē sī cĭpthézúgī. Kòjînzúgī tī cèngtī tiathăk, siāhoē kiam kengcè susióng, hĕkciá gēsŭt csòngzok tiong lóng ū siū sukhó súyōng.
(courier)

Èngyōng 28

Kètăt zūyû (Tekgí: Wertfreiheit), hĕkciá kóng lûnlí tionglĭp (Enggí: ethical neutrality), sī kóng tī qohăk tiathăk siōng ētàng biántû kètăt phoàgntoān. Ce sī Max Weber tī thólūn honghoatlūn sî pat thàmthó ê būntê.


(verdana)

Èngyōng 27

Hàngí hēthóng ê Kitokkàu sól kóng ê "siōngtè" kap "thianzú", sī qahzá thoân jĭp Tiongkok sî cioh zāitē kàiliām sól hō ê miâ. "Siōngtè" zúyàu sī koh Sinkàu kàuhoē teh ēng; nā tī Thianzúkàu, thoânthóng sī kiò "thianzú". Zóngsī, tī Sinkàu mā ū cĭt koá phàipiat zútiūgn ēng "sîn" (神) cit jī lâi tāipiáu Kitok-kàu ê sîn. Inūi ane, Sinkàu ê Hàngí Sèngkeng ū hun "Sîn pán" (神版) kap "Siōngtè pán" (上帝版). Lēnggoā, tī kàuhoē yígoā, "siōngtè" citê hōmiâ tī siāhoē tāiciòng ci kan mā cin liûhêng.

Èngyōng 26

Yâmki (Enggí: base) sī cĭt lūi hoàhăk bŭtcit, ētàng ciapsiu zúisòl lîzú (H+, yôngzú), hĕkciá kóng ētàng thêkiong tiānzú tùi (electron pair). Nā ētàng yûgn tī zúi lāi ê yâmki kiò alkali.

Tī Hànbûn, yâmki ūsî hong kiò zò "kign" (鹼) iăh "kignki" (鹼基), zóngsī "kign" ū kata cí alkali hăkciá hâm sólwū yâmki ê yìsù.

Èngyōng 25

Siāhoē Tóng (Parti Socialiste PS) sī Hoatkok zúyàu ê cèngtóng ci it, mā sī Hoatkok siōng tōa ê cĭtê zóphài cèngtóng, koh sī Siāhoēzúgī Kokcè csam Auciu Siāhoē Tóng ê sênggoân. Siāhoē Tóng zútiugn siāhoēbînzúzúgī kap bînzúsiāhoēzúgī. Tī 1981 nî, Siā-hoē Tóng ê François Mitterrand yâgn tiŏh zóngthóng, 1988 nî koh liânjīm kàu 1995 nî.

Èngyōng 24

Khahzá, Tâitang solthih (Cycas taitungensis) ê piaupún hong ēng khì zò Tâioân solthih (Cycas taiwaniana) ê hōmiâ yikù. Āulâi Tâioân solthih kap Tâitang solthih hong hun zò nn̄g céng. Hiānsî kóng ê "Tâioân solthih" sūsĭtsiōng sī hunpòl tī Hokkiàn.

Èngyōng 23

Póhiám sī cĭt qoán tùi honghiám, yûkî kengcè súnsit ê qòngkoán. I zúyàu sī kengkoè siôngthàisèng ê hùcsut lâi tùi qólêng zûnzāi ê honghiám zò hunsoàgn hĕkciá zúnpī.

(tùi wikipedia csau lâi)

Èngyōng 22

Lúsèngzúgī sī cĭt lūi ūntōng kiam susióng, pauhâm tùi lúsèng koânlĕk ê zútiugn, hĕkciá tùi sèngpiat koanhē ê thàmthó.

(tùi wikipedia csau lâi)

Èngyōng 21

Jīsnghoà silíqóng, hoàhăksek SiO2, sī cĭtê silíqóng goânzú kiat nn̄gê sngsòl goânzú ciâgn sêng ê hunzú (hĕkciá liânsiŏk ê cengthé kòlzō). Tēkiû téng ê soaá toāhūn sī jīsnghoà silíqóng; in mā ū cin cē qoán kiatceng hêngsek, pílūn ciŏheng.

(tùi Holopedia csau lâi)

Èngyōng 20

Hongthai Morakot (kokcè phianhō: 0908; JTWC: 09W; PAGASA: Kiko) goânlâi si 2009 nî 8 goĕh 2 jĭt segnsêng ê jiăttài kēkhìap, tī 8 goĕh 3 jĭt ciâgn zò jiăttāi khìsoân. Kunkù 8 goăh 25 jĭt ê thóngkè, citê hongthai tī Tâioân zōsêng 461 ê lâng síbông, 192 ê lâng sitzong.

Tâioân lâmpō͘l Kohiôngkoān Kahsianhiong ê Siónâcsoan hō͘l thôlcsoahlâu yim khì. Tâioân ê lônggiăp súnsit tāiyok 145 ek STP.

Morakot mā tī Huilĭppin zōsêng 23 ê lâng síbông; tī Tiongkok zōsêng 6 ê lâng yísiōng síbông.

Èngyōng 19

Cojuangco sī Huilĭppin ê cĭtê sīzŏk kiam sègnsī. "Cojuangco" sī tōngtē cĭt ki Khól (許) sègn kazŏk ê kahō Khól Hoân Ko (許寰哥) ê Sepangâsek phengyim. "Khól Hoân Ko" sī 19 sèkí khì Huilĭppin hoattián ê Hokkiànlâng Kól Siōngcì (許尚志) ê siómiâ.
Huilĭppin ū nn̄g jīm zóngthóng siŏk citê sīzŏk: Corazon Aquino, kap i ê hāusegn Benigno Aquino samsè.
(tùi Holopedia ê têbŏk Cojuangco csau lâi)

Èngyōng 18

Tiongsengtāi sī cĭt toāgn tēcit sîtāi, sîkan sī 250 Ma (pahbān nî cêng) kàu 65 Ma chóyū. Cit tāi ēkha koh hun sagn toāgn: Triaskì, Jurakì, kap Cretakì.

Tiongsengtāi ê zá cĭt tāi sī Kólsengtāi; oàgn cĭt tāi sī Sinsengtāi. "Tiongsengtāi" sī tùi Seyûgn gígiân ê hoanyĕk, pílūn kóng Enggí ê tùièng "Mesozoic", sī Hiliăpgí "meso-" (yìsù: tiongng) kap "zoon" (yìsù: tōngbŭt, sègnmiā) ê zolhăp.

Tiongsengtāi sǹg sī "khióngliông ê sîtāi", inūi cit zūn khióngliông siāng hengōng, siōngboé tī āukî inūi Chicxulub csiongkek (csegnciŏh lòng Tēkiû) téng insòl soah biătzoăt.

(tùi Holopedia têbŏk Tiongsengtāi csau lâi)

Èngyōng 17

Tōngthé (Hànjī: 胴体; Latingí: Truncus) sī hâm lâng zāilāi tōngbŭt sinthé ê tiongsim pōlhūn, tiŏh sī sinkhu khìtû liáu thâu, āmkún, sìci, boé sól csun lŏh ê pōlhūn.

Tōngthé kipún ēsái koh hun zò yíhā kúi hūn: hengkhám, paktól, khaciahphiagn, kutpoâgn.

(tùi Holopedia ê tōngthé têbŏk csau lâi)

Èngyōng 16

Koanyî Tiongkok bûnhoà ê hoattián, ciàu pèjîn ê koánkiàn, tī Samtāi tŏkcsòng ê susióng yíkeng goânsêng, Chîn Hàn yíāu nn̄g cseng nî kan, tāikài lóng sī ènghù niâ, bô loā chē originality ê hoatbêng.

-Tōl Csongbêng